-
Едно лето со Рембо
„Едно лето со Рембо“ е патепис за животната и творечката таректорија на еnfant terrible – поетот Артур Рембо. На тој пат, Силвен Тесон – и самиот вечен патник – ќе се обиде да го лоцира авторот како авангарда пред авангардата и да даде одговор на прашањето зошто неговата контроверзност провоцира и 150 години подоцна.
Во времето кога светот беше парализиран од кинескиот вирус, Силвен Тесон „побегна“ истражувајќи го животот и делото на Рембо. Од тоа бегство произлезе оваа длабока (и објективна) анализа на појавата на францускиот автор како предвремена комета на литературното небо. Можеби Тесон успеа да го врами фундаменталното прашање: што е тоа што го прави Рембо толку историски важен книжевен феномен? И, кои индивидуални и колективни околности ја овозможија појавата на тој феномен?
-
Едно лето со Паскал
Трската што мисли, двете бесконечности, облогот или носот на Клеопатра: „Мисли“ содржат толку многу незаборавни изрази и слики. Паскал бил виртуоз на францускиот јазик, но најпрвин неспоредлив математичар и физичар, а потоа и филозоф и теолог кому му немало рамен. Повеќето од неговите изреки се врежани во сеќавањето на секој Французин: „Ме плаши вечната тишина на овие простори“; „Кој сака да стане ангел, станува животно“; „Срцето има свои побуди, што за разумот се непознати“.
Барем уште од Шатобријан, подзабораваме дека „Мисли“ ги нудат основите на „Апологија на христијанската религија“, а Паскал за нас го претставува модерниот човек распнат помеѓу науката и верата, заробеник на трагичноста на скриениот Бог и на анксиозноста на човековата состојба. Би требало „во весникот да се стават, не знам… Мисли на Паскал“, велеше Сван на Пруст.
Тоа е на некој начин она што се обидовме да го сториме во ова „Лето со Паскал“.
-
Сновење
„Во секоја „приказна“ има приказна – има делче од нечиј живот, што го препознаваме како наш. Токму тоа давање живот на познатите и многупати преслушувани музички дела е тоа што ги прави овие редови посебни. Во современата униформираност, површност, забрзаност и избрзаност, во трката со времето и заборавањето на себе, Шоптрајанова Петровска нè поттикнува да си дадеме малку време за себе, да си погледнеме во срцата, да си го чуеме сопственото срце и да се препознаеме во величественоста на музиката за која пишува“.
Славица Бабамова
„Ракописот на Лада Шоптрајанова Петровска е пребогат и како книжевен и како музички поттекст. Како материјал, како краткотрајно задоволство напоено со знаење и компетенција. Повлекува врски и со филмот (конкретно во записите за Пучини и Моцарт), со ликовната уметност (Алма Малер – Густав Малер – Оскар Кокошка – Климт)… Шоптрајанова Петровска музичките дела ги ситуира во широко сензибилни контексти и тоа директно резултира со ЧИТЛИВОСТ, висока приемчивост на текстот“.
Оливера Ќорвезироска
-
Едно лето со Монтењ
„Долго време се прашував дали ќе се одважам да го цитирам многу непристојниот заклучок во Есеите, од страв да не навредам нечии чувствителни уши. Но штом тоа го кажал Монтењ, од каде ми право да не го кажам повторно? Ајде тогаш, бидејќи ова е последна можност за тоа: „Езоп, тој голем човек, го видел својот господар како мокри додека се шетал. Што е ова, извикал, ќе треба ли ние да сереме трчајќи? Да си го штедиме времето, иако ни останува уште многу неискористено и лошо употребено.” Цела една филозофија на животот е содржана на овој начин во неколку силно впечатливи зборови. Луѓето во ренесансата не водеа толку сметка за однесувањето како нас и отворено го кажуваа она што го мислеа. Последната глава од Есеите, „За искуството“, ја изложува конечната мудрост на Монтењ, честопати поврзувана со епикурејството. Да му посветуваме доволно време на живеењето; да се однесуваме во согласност со природата; да уживаме во сегашниот миг; во ништо да не избрзуваме.“
Во четириесет глави Антоан Компањон нѐ поканува да присуствуваме во откривањето на еден поинаков, летен и закрепнувачки Монтењ: почнувајќи од поимот на активен јавен живот па сѐ до престолот на светот, минувајќи преку разговорот, пријателството или образованието, изгубеното време па дури и многубројните дополнувања. Тој истовремено ја прикажува историската важност на Есеите и нивното сегашно значење.
-
Едно лето со Бодлер
Ниеден поет не ни оставил толку впечатливи стихови. Ниеден писател не зборувал подобро за љубовта, за сплинот, за патувањето. За него, летото било неповратното годишно време на детството, изгубениот рај што неговата поезија би сакала одново да го пронајде.
Модерен и антимодерен, Бодлер останува наш современик, иако некои од неговите ставови можат да нè вџасат. Тој го мразел напредокот, се интересирал за фотографијата за да ја омаловажи, помислувал да се самоубие затоа што весниците го зголемувале тиражот, се соочувал со вечното Зло.
Делото на овој повреден човек – поезија во стихови и во проза, уметничка и книжевна критика, интимни извадоци, сатири и памфлети – најпрво било осудено поради провокациите во него. Кратко потоа, им се придружило на класиците.
Бодлер, кој им се воодушевувал на Делакроа и на Мане, бил еден од најпроникливите набљудувачи на десакрализацијата на уметноста во модерниот свет. Денди, пријател на собирачите на партали, тој бил битие на парадоксот и на оригиналноста.
Скокајќи и потскокнувајќи, како во „Едно лето со Монтењ“, со книгава на Антоан Компањон ги препрочитуваме „Цвеќињата на злото“ и „Сплинот на Париз“. Во триесет и три поглавја, тој нè кани да споделиме еден Бодлер што останува единствен и не допушта никакво поедноставување.