„Полубратот“ е приказна за двајца браќа – Фред и Барнум – кои се борат да станат исполнети поединци додека растат во ексцентрично семејство во Осло. Романот ги следи низ сите етапи на животот. Тоа е наратив со богата, жива историска основа во кој се испреплетени и неколку паралелни приказни. Овој прекрасен роман е ценет и од критичарите и од читателите. Романот има добиено многу награди, меѓу кои и наградите на „Нордискиот совет“, наградата „Браге“ и „Наградата на книжарите“. Според него е снимена и многу популарна тв серија.

„Полубратот е од оној вид на големи амбициозни панорамски романи за кои мислиме дека само Американците ги пишуваат во последно време. Тој е делумно Билдунгс роман – опишувајќи го развојот на еден писател, еден вид Улис за Осло… Големо, вредно четиво.“

Daily Telegraph

„Она што е суштинско, вели една поговорка, не може да се види, тоа е невидливо и достапно му е само на срцето. Кај Јулија Франк може буквално да се фати во рацете, да се помириса. „Растроена жена “ е голем роман за молчењето“.

Едо Рентс, Франкфуртер Алгемајне Цајтунг

„Дури и кога во книгата се зборува за злоупотреба, измачување и силување, за трупови, секс, смрт и раѓање, за светските војни, еутаназија и убивањето на Евреите – јазикот на Јулија Франк никогаш не ја губи сталоженоста“.

Тобијас Ритер, Франкфуртер Алгемајне Зонтагцајтунг

„Јулија Франк е писателка која умее да раскажува и ова одново го докажува со својот нов роман „Растроена жена.“ Таа се обидува да го прикаже згаснувањето и замрзнувањето на еден лик, кој не може да стане она што сака да стане, бидејќи времето не го дозволува тоа“.

Ута Бајкифнер, Берлинер Цајтунг

Ништо не е поблиско до нас самите од приказната напишана од Хуан Хосе Милјас. Истовремено ништо не е поизненадувачко, полно со напнатост, со невообичаени ефекти и апсурдни ситуации кои се испреплетуваат со неумолива логика: логика на хаосот, носталгија за загубеното чувство на единство, катастрофална потреба да се живее во апокалипса.

Романот „Светот“ предизвикува задоволство благодарејќи на ефикасната и прецизна проза, го поведува читателот да се забавува, но истовремено потврдува дека светот е, несомнено, непријателско место во кое сите се прилагодуваме онака како што умееме.

Томаш Змешкал го вчудовиде чешкиот книжевен свет и читателската јавност со дебитантскиот роман „Љубовно писмо со клинести знаци“, за кој ја доби престижната чешка награда за литература „Јозеф Шкворецки“ во 2009 година, како и „Наградата на Европската унија за литература“ за најдобри нови писатели, заедно со уште единаесет автори, во 2011 година. Оттогаш доживеа светска слава и преведен е на многу јазици.

Постмодернистичката сага, стилски, но и жанровски разновидна, изобилува со хумор, иако историските околности во кои се случува се многу тажни. Во романот со строго обмислена структура, авторот не се ограничува на историскиот период на живеење на неговите ликови. Неговата фантазија досегнува до древното хетитско и персиско минато, но и далечната иднина. Приказните се нижат, но не по хронолошки редослед, за да се состават на крајот во совршен богат мозаик. Токму тоа од романот на Змешкал прави ремек-дело на современата европска книжевност.

Романот „Институт за регулирање на времето“ на специфичен начин го проблематизира современиот турски идентитет, којшто повеќе го задржува одошто го отстранува „османлиското“ во себе, и се смета за книжевно ремек-дело на иронијата и сатирата на турското општество на преминот од Империја во Република. Според критичарот Ердаг Ѓокнар, „Иститут за регулирање на времето“ е редуктивна перцепција на Турција како нација, приклештена меѓу Истокот и Западот, односно на нејзиниот постепен премин од едната кон другата насока, и според која разбирањето на Турција на утрешнината лежи во разбирањето на нејзиното неодамнешно Османлиско минато. Романот маестрално и иронично ја опишува состојбата на бирократскиот фетишизам, преку една непродуктивна организација (Институт) која на крајот пропаѓа, но ќе продолжи да живее преку „постојаната комисија за надзор“ на чело со еден од главните јунаци – Халит Регулаторот. Читателот, без оглед на претерано карикираните ликови и апсурдниот тек на настаните, ќе се смее до солзи кога ќе ги чита вистините за своето општество, за кога ќе заврши со читањето, на лицето да му остане горчлива и тажна насмевка.

Според Ален Роб-Грије, пишувањето е соочување со самиот себеси. Тој го расчленува раскажувањето на романот за да создаде впечаток на „симултаност од различни точки на гледања”. Со еден збор, се откажува од сезнаечкото и однапред конципирано раскажување и ја прифаќа сосотојбата на недоверливост и несигурност. За стилскиот израз на Роб-Грије како мошне важна се истакнува тактилноста и чувствителната фрагментарност додека се текстуализира „текот на нештата”.

Романот „Куќа за средби” потврдува зошто Грије, кој се смета за водечки теоретичар и практичар на нуво роман, е еден од најконтраверзните и најоспоруваните автори во поствоената ера. Во „Куќа за средби”, мајсторот на „новиот роман” создава свет на злосторство, интриги и страст кои се случуваат во мистериозната Вилла Блеуе, со која раководи Леди Ава.

Сместено во Хонг Конг, дејствието на романот се одвива во текот на една вечер, но настаните од вечерта периодично се повторуваат од различните перспективи на ликовите. Роб-Грије создава едно „разложено” дело кои ја доведуваат во прашање преставата за субјективност и објективност, имагинација и факти, како и целата постапка на раскажување

„Истанбул беше сказна“ на Марио Леви е сага за едно еврејско семејство од Истанбул, којашто опфаќа три генерации. Како сведок или како детектив којшто собира докази, нараторот шета по тесните улички на старите етнички квартови на Истанбул, собирајќи „сказни“, приказни за нивните жители, минати и сегашни, за луѓето коишто се чувствуваат се` помалку и помалку удобно во својот сопствен град, за трансформацијата на Истанбул од етнички разнообразната престолнина на Отоманската империја во предоминантно турски бизнис центар на републиканска Турција, Турција создадена од Ататурк и Инону. Неговите напори се напори на човек којшто се обидува да ја состави сложувалката во која на крајот мора да се вметне и себеси. Тој собира безброј сцени и слики – „стари фотографии“ – но никогаш не е задоволен од крајниот исход што го реконструира од нив.

Како сведок, како набљудувач и протагонист, тој истовремено е и во приказната и надвор од неа. Заокружувањето на приказната е прологот во кој нараторот ја најавува својата цел со раскажувањето на овие приказни и епилогот во вид на писмо до анонимен примател, во кое нараторот, меѓу другото, раскажува за средбата во едно кафеанче со Двојникот, којшто на крајот испаѓа дека е самиот тој на стари години.

Историскиот роман има голема традиција во унгарската и европската книжевност. Но дали е можно евоцирање на минатото со помош на сатира и иронија? Се чини дека после овој семеен роман на младата писателка Ноеми Сечи, тоа воопшто не е неможно. Авторката со прикажувањето на животот на „својот прадедо“ го води читателот низ бурните настани на унгарската историја меѓу 1919-1957 година. Тој период претставува дел и од унгарската сегашност: оценувањето на скоро сите учесници и настани од тоа време до ден денешен е проследено со жестоки дискусии.

Во однос на промените на политичките системи, кои се евоцираат во романот и кои во многу аспекти донесоа радикални пресврти, читателот има чувство дека историјата на XX век во суштина е повторување на едни исти случувања. Помеѓу зајадливата иронија и сатиричниот црн хумор, авторката ги оживува сите верувања, опсесии и предрасуди на двете политички опции (десната и левата).

Оти, што е всушност историјата? Таа е истовремено и историја на тие верувања, опсесии и предрасуди. Или, како што вели самата Сечи, „Историјата за мене е неисцрпен извор на необични судбини, а од друга страна една, речиси, сатанска законитост. Ние тука, во Европа на 21. век, сме способни колку-толку да се одбраниме од демонската сила на политиката, а мене токму поради тоа ме интересираат други, минати времиња, оти тогаш тоа уште не беше можно, а токму таа темна сила може да се активира во текстот”.

Славата и безличноста, вистината и лагата се провлекуваат низ сите девет епизоди од овој остроумен и смешен роман полн изненадувања што веднаш ќе ве плени, во кој патиштата се вкрстуваат, заплетите се усложнуваат, ликовите стануваат вистински луѓе, а вистинските луѓе се преобразуваат во ликови. Резултатот е едно импресивно виртуозно дело на еден од најдобрите млади автори во Европа.

Деветте приказни се преплетуваат кога еден случајно помешан телефонски број ќе предизвика низа недоразбирања и кражби на идентитетот помеѓу главните ликови, така што нивните животи се преплетуваат во една заедничка, зачудувачка приказна, преполна со иронија, очај и хумор, заради кои ова неповторливо книжевно дело оправдано се споредува со делата на големите автори, како Сартр и Ками.

„Без догма“ е современ роман пишуван во форма на дневник од страна на еден исклучителен човек со аристократско потекло. Тоа е првата литературна творба на Сјенкјевич која се здобила со интерес кај европските читатели. Романот е обид да се даде слика за крајот на векот, кој врз интелектуалната душа остава петно на очај, како резултат на паѓањето на вредностите, бунтот против граѓанското општество, и воопшто, недостатокот од верба во што било и недостаток од каква било цел. Ви звучи познато, нели!?

Со „Без догма“, Сјенкјевич сакал да испрати и еден вид предупредување до што може да доведе животот без догма, скептичкиот ум, лишен од едноставност, кој не се потпира на ништо. Главниот лик Плошовски, како архетипски декадент на полскиот модернизам, е создаден од еден писател-позитивист кој бил фасциниран од романтизмот и кој, парадоксално, токму во модернистичката литература ја гледал причината за кризата на векот.

Шармот на овој роман се должи на исклучителното мајсторство на Вијан да нè воведе во еден свет кој истовремено нè воодушевува, забавува и нè возбудува.

Колин е млад и убав. Ја среќава Клое, која го носи името на неговата омилена џез-тема во изведба на Дјук Елингтон. Тие се вљубуваат, се венчаваат. Но, Клое почнува да кашла. Неговиот пријател Чик, пак, ја заведува Алис, пријателката на Клое. Чик е сиромашен. Поради тоа, Колин му вели да се ожени за да ја оствари среќата. Но, Чик е растргнат од страст посилна од љубовта, страст која го води до делата на Жан-Сол Партр.

Двете паралелни приказни се одвиваат во надреалистична атмосфера, во која ѕидовите се стеснуваат, глувците во бањите си прават лижавчиња од сапун, скршените прозорци се самообновуваат, а дигестивните системи на зајаците им служат на фармацевтите за правeње на експериментални пилули. Незаборавно!

„Да се влезе во книжарница и да се купи оваа книга подразбира да се отфрли малограѓанштината“.

Рејмон Кено

„Она што Толкин го постигнал на планот на сликата, Вијан го постигнал на планот на јазикот“.

Никола Бертолино

„Книга по чие читање ќе ви требаат најмалку 24 часа да излезете од неа откако сте ја затвориле“.

едиција „Broché“

Без сомнение, сите романи на култниот француски писател Борис Вијан се подеднакво вредни за внимание. Но, „Ќе ви плукам на гробовите“ зазема посебно место во неговата библиографија, бидејќи се појави во време кога никој не очекуваше вакво пецкаво четиво кое вознемири многумина.

Романот излезе во бурните години по Втората светска војна како резултат на облогот кој падна меѓу Вијан и младиот издавач Жан Делуан, кој не веруваше дека може да се случи успешна книга на француски јазик која кокетира со ултра популарниот жанр во тоа време меѓу публиката, американскиот „роман ноар“. На крајот испадна дека облогот се исплатеше, и на читателите им требаше долго време да сфатат дека писателот и преведувачот се иста личност, бидејќи романот беше потпишан со псевдоним.

Освен тоа, Претседателот на Здружението за социјални и морални активности во Франција покрена тужба против делото заради повреда на моралните вредности. Романот беше прогласен за „порнографски“, но тоа само додатно помогна во неговата промоција и истиот се продаваше како алва. Набргу на страниците за „Црна хроника“ осамна и приказната за трговецот кој ја убил љубовницата потоа одземајќи си го и својот живот, а полицијата крај неговото тело ја пронашла токму книгата на Вијан, отворена на страната каде книжевниот херој ја убива својата девојка, по што легендата за романот веќе си зазема место во историјата.

Или, талентираниот Борис Вијан со својот горчлив стил и острите реченици кои сечат како сатар несомнено ја поседува уметноста на неизвесноста, создавајќи драматично четиво кое изобилува со жешка атмосфера, исполнета со блудни нешта. Но, на провокативниот разврат му опонира со жигосување на одвратниот расизам, отворено изразуваќи го презирот кон сегрегацијата и кон лицемерието, кои се како брат и сестра.

Величествено!