Многу истраги ни имаат укажувано за „сивата зона“ меѓу организираниот криминал и светот на финансиите, составен од податливи банкари, бескрупулозни брокери, корумпирани политичари, втора генерација криминалци со дипломи по економски науки, топло дочекани во најраскошните и најнеочекувани средини. Но тешко е да се замислат во секојдневниот живот.

Валтер Сити ги ползува ресурсите на книжевноста за да ни понуди живописен приказ на Томазо: момче со проблеми во минатото, несуден математичар и финансиски жонглер. Околу него се врти свет каде што парите владеат и изобличуваат, каде што „сопственоста е единствената вредносна мера“, телото е валута, а насилството е деловна предност. Запознаваме една умна спонзоруша и ангажирана писателка, ведар криминалец од римските предградија и меѓународен мафијаш што своето раководство го толкува како мисија. Свет каде што валканите и чистите пари се врзуваат во нераскинлив јазол, додека разликата меѓу доброто и злото се чини неизвесна и нестварна.

Во своето наративно истражување на коренитите промени на совремието, Валтер Сити во „Отпорот е залуден“ го навестува задгробниот живот на демократијата: пекол што бара луцидно да се погледне и доживее пред (можеби и радикално) да се отфрли.

„Приказна за еден фотограф, кој… Не: приказна за еден маж, кој… Не: приказна за една љубов, која… Или приказна за повеќе љубови кои меѓусебно… Или приказна за една држава која… Ех, да оставиме. Овој роман ни дава сè што може да ни даде еден роман: вистина, искреност, атмосфера, фабула… Сеедно дали читателот ќе го смета Андраш Сабад за манијак, или пак смртно ќе се вљуби во него, секако ќе почувствува дека само така вреди да се живее, како него: со таков оган“.

Иштван Кемењ

Дејствието на романот „Малите прсти“ на Филип Флоријан, окарактеризиран како дело со оригинален нов јазик, се случува во еден малечок град во Романија, во кој е откриена масовна гробница покрај една римска тврдина. Прашањето кое сите си го поставуваат е дали се работи за жртви на средновековието или за безимени мртви од времето на комунизмот? Младиот археолог Петруш решава да ги преземе работите во свои раце и да ја расветли мистеријата која сите ги измачува.

Во кратки црти, во овој возбудлив роман од двесте страници авторот успеал на едно место да ги спакува вистинската историја, верскиот аџилак, водењето на кривична постапка, рецептот за печење на гулаби, и секако, љубовната приказна. Антологиски!

„Тивок хаос“ (2005) е роман на италијанскиот автор Сандро Веронези, со кој ја освои најпрестижната италијанска книжевна награда „Стрега“. Истоимениот филм, базиран на романот, во режија на Антонио Грималди и со Нани Морети во главната улога, излезе во 2008 година.

„Не сме сами, само сме осамени“, ќе изјави самиот Веронези. Главниот јунак на романот ја живее својата осаменост пред училиштето на ќерка си. По неочекуваната смрт на свршеницата, „мора да си го обнови животот пред местото каде што луѓето одат да учат“, додава авторот. Романот е прекрасно напишан, меланхоличен и духовит, и ги преиспитува и подрива очекувањата на читателите за тоа како изгледа жалоста. Сандро Веронези од секој детаљ прави уметност, создавајќи мозаик од хумор, надеж и длабока проникливост.

„Календарот на Маите“ е роман за љубовта, но и за староста, за минливоста на времето. За насловот, авторот бил инспириран од романот „Под вулканот“ од англискиот автор Малколм Лаури, кој зборува за елиптичноста и релативноста на времето и во него впишаните животни судбини. Календарот е симбол на двојственостa што времето во својата минливост, во своето течение и во новото започнување, секогаш ја подразбира.

Во верзијата на Фериќ тоа е приказна која жанровски покрива разнолико подрачје, тоа е семејна сага, љубовен, еротски, општествен роман, роман за убавината и за ужасот, за сѐ она што на овој или оној начин го дефинира животот на човекот. Или да се „заузди“ смртта, што е еден од лајтмотивите на Фериќ.

Литературата може да биде заразна, но исто така може да биде и единствено средство за спас. Барем такво е искуството на Хосе, „недоверливиот наратор“ на наградуваниот роман на Енрике Вила-Матас, човек и писател кој е толку опседнат со книгите на одредени славни автори, што не може да пишува или да каже збор без да се повикува на нивните дела или на нивните животи, и чијашто болка се претвора во вистинска болест од книжевноста, во неможност да го разликува вистинскиот живот од фикцијата.

Обидувајќи се да пишува и зборува за својот живот полн со загуба и болка, Хосе го води читателот на едно чудно патување низ повеќе градови во Европа, од Нант, Барселона, Лисабон, Прага и Будимпешта, па сè до Азорските острови и Валпараисо во Чиле.

Ова сложено постмодерно дело, кое во себе содржи траги од пикарски роман, интимен дневник, мемоар, филозофска скица, Вила-Матас го гради како еден вид на лавиринт во кој се среќаваат автори како Сервантес, Борхес, Кафка, Музил, Зебалд и Магрис. Напишан со извонредна вештина и ерудиција, овој роман го потврдува мислењето на современата критика дека Енрике Вила-Матас е еден од најзначајните шпански автори на денешнината.

„Има добри причини за тоа што Пер Петешон стана интернационална литературна ѕвезда. Убав и тажен, сочувствителен и незапирлив текст, кој го потврдува статусот на Петешон на еден од најдобрите современи раскажувачи. Во сигурната и голема убавина на јазикот се наоѓа завет за смирување, кој очајот и тагата во животот на главните личности ги прави уште потешко подносливи за нас како читатели.“.

Тругве Рисер Гундерсен, DAGBLADET

„Петешон отвора рани и покажува како човек е осуден да избира, цело време, и колку болно може да биде тоа. Но исто така покажува и колку едноставно тоа може да даде слобода и нови можности. Тоа го прави на еден непретенциозен, емпатичен, но и силен начин“.

Маргун Викингстад, DAG OG TID

„Исклучително добро компонирано дело со сигурен стил. Најголемата сила на Петешон како писател е способноста да им даде литературна форма и глас на вообичаените човечки искуства. Место да се закопува во психологијата на исклучоците, тој го опишува емотивниот живот на обичниот човек на еден природен и уверлив начин“.

Фроде Хелмих Педерсен, BERGENS TIDENDE

Ло има безбедно детство, ја пазат и ја чуваат, но сè се менува кога ќе наполни шест години и ќе запознае нов пријател. Лукаш има тринаесет години, а семејството на Ло е загрижено за неговото пријателство со толку младо девојче. Двајцата се принудени да се среќаваат во тајност и спијат еден до друг до езерото секое лето. За нејзиниот петнаесетти роденден, Лукаш ќе ја однесе Ло во забавниот парк „Тиволи“ во Копенхаген. Со сетила затапени од танцување, од пиење и од разни светла, таа заспива рано. Кога ќе се разбуди, сфаќа дека засекогаш им се сменети животите и пријателството.

„Ова е еден од поинтензивно напишаните романи, кој провоцира на размислување. Одамна немам сретнато таков“.

Свенска дагбладет

„Овој роман за преминување во светот на возрасните ги содржи сите вообичаени состојки – сексот, смртта, изгубеното детство – но посебен е поради страсната и испреплетена нарација, која е богата и јасна“.

Стефани Крос, Дејли мејл

Главната хероина на овој возбудлив роман на Оршоја Крафиат е триесетгодишната Лиа. Нејзината приказна се одвива по линиите на нејзините две бурни врски: љубовта кон некогашната професорка од гимназија, Мари, ја открива преку огледалото на својата врска со подоцнежната шефица – некогаш маѓепсувачката, но на моменти и бескрајно грубата и нечувствителна Лили.

Дали Лиа ќе успее да излезе од магичниот круг, поради кој е способна да размислува само во категориите на душевната хиерархија, замислувајќи каква било врска само во зависност од неа?

Дали ќе научи да каже „не” и дали конечно ќе се прифати себеси?

Кој би помислил дека избричените срамни брегчиња на жените можат да ги намалат фрустрациите во едно мало гратче за време на комунизмот, но во диктатура луѓето го преживуваат секојдневието токму благодарение на ваквите малечки, дофатливи радости.

Такви се и јунаците на Шандор Жигмонд Пап, кои со својата грешност, беспомошност и своите инфантилни мечти се деца на некогашниот диктатор. Живеат во една „куќичка за кукли“ на улицата Трудбеничка, покриени под стакленото ѕвоно на Чаушеску. Нивниот живот е љубов, парада, предавство и страв, и само влакно разделува сè од ништо – реченица кажана во погрешен момент, случајна несреќа или промена на расположението на агентот на тајната полиција.

Романот со вознемирувачки, но и со утешлив хумор го опишува светот на Романија пред и по транзицијата. Неговите јунаци, преку кои немилосрдно гази историјата, преставуваат фигури од крв и месо, во кои, без исклучок, до крајот на приказната ги препознаваме нашите роднини и пријатели.

Во романот „Мачешки писма“ главни ликови се мачките, кои бараат одговор на прашањата: Која е смислата на животот? Дали човекот кога го поставува ова прашање, може да биде среќен и спокоен? Дали мачката што го поставува ова прашање може и натаму да биде мачка?

Судбините на човекот и на мачките се тесно поврзани. Дали среде големата и бурна пресвртница во историјата на човештвото, стравувањата, тагата, радоста, надежта, еден грст откорнати и прогонети луѓе заедно со нивните мачки се вистинското огледало на човекот којшто е способен да размислува?

Сите што ќе го прочитаат романов, повеќе нема да ги гледаат мачките со исти очи, и секоја мачка што ќе го прочита романот повеќе нема да ги гледа луѓето со исти очи. Пријателите на мачките во романот ќе најдат интересни и убави анализи за себе. Оваа книга во вистинска смисла е огледало на љубителите на мачки. Сите наши опсесии, комплекси, радости, амбиции се толку добро и неодоливо раскажани.

Дали е потребно да минеме голем дел од нашиот живот, за во есента на годините да се сетиме дека всушност љубовта е најважното нешто што го исполнува нашиот живот со смисла. А, пријателствата, патувањата и неоткриените нови светови… Што се случи? Каде исчезна смислата? Која е смислата?

Една поранешна циркуска артистка плаќа со остатокот од своите дни за да ја собере колекцијата од приказни за мажот, со кого две години претходно биле заедно два дни, седумнаесет часа, четириесет и три минути и неколку немерливи секунди. Минува низ пустини, плови среде санти мраз, се губи во неоткриени племиња по теченијата на Нигер и Амазон, но успева да ги собере сите дваесет и осум приказни за високиот подгрбавен волшебник со портокалова кошула и среќноочаен поглед.

Но, ова не е само обична книга за љубовта, туку книга за смислата, за вечното патување. За ситуациите, кога сме на работ помеѓу љубовта и разделбата, помеѓу вообичаеното и авантуристичкото, помеѓу животот и смртта. Своевидна сложувалка во која што можеш да се откриеш себеси, своите пријатели и мечти. И затоа, не случајно, поднасловот на книгата гласи „префинет роман“, затоа што пред читателот е еден роман со ретка, специфична чувствителност, еден роман за суштината на нежноста, за единствената константа на љубовта – разделбата, за тајниот квалитет на страста, која постојано се менува и трае…

Или, пред нас е едно дело апсолутно ослободено од жанрови постулати, за кое бугарските критичари велат дека е „дело слатко до зашеметување, опијувачко до заборав“.

„Атлас на облаците“ е замислен и компониран како музичко дело – секстет во кој се преплетуваат шест гласови, шест приказни кои меѓусебно се надоврзуваат и дополнуваат на уникатен начин. Дејвид Мичел генијално си поигрува со книжевните жанрови, со техниките на раскажување, со просторот и времето, со политиката и естетиката – и тоа со една единствена цел: да ја отслика вечната борба помеѓу надежта и нихилизмот, помеѓу уништувањето и креирањето.

Понекогаш филозофски луциден, понекогаш комичен и длабоко искрен, а понекогаш и мрачно апокалиптичен, „Атлас на облаците“ ги протегнува своите приказни низ период подолг од еден милениум за да наслика незаборавен портрет на човековата природа, со сите нејзини возвишени подеми и срамни падови и со сите теми кои го окупираат човештвото од неговото постоење, па сè до неговиот претпоставен крај.

Во секој поглед, „Атлас на облаците“ е уникатно и незаборавно книжевно доживување и денес, десет години по неговото прво објавување во 2004 година, важи за едно од највпечат ливите дела во светската книжевност на 21 век.

„Атлас на облаците“ веќе цела деценија е еден од најуспешните бестселери во светот, а во 2013 година беше адаптиран и во игран филм.

„Од гледна точка на писателот, Атлас на облаците е многу ризично дело, затоа што наликува на кула од карти која во секој момент може да се распадне. За среќа, Дејвид Мичел поседува неверојатен талент да ја одржи оваа конструкција и преку неа да ни наслика чуда. Токму заради тоа Атлас на облаците е модерен класик, дело што ќе остане светла точка во книжевната историја. Неверојатно забавен и примамлив за читање, но неочекувано длабок и силен роман.“

The Guardian

„Полубратот“ е приказна за двајца браќа – Фред и Барнум – кои се борат да станат исполнети поединци додека растат во ексцентрично семејство во Осло. Романот ги следи низ сите етапи на животот. Тоа е наратив со богата, жива историска основа во кој се испреплетени и неколку паралелни приказни. Овој прекрасен роман е ценет и од критичарите и од читателите. Романот има добиено многу награди, меѓу кои и наградите на „Нордискиот совет“, наградата „Браге“ и „Наградата на книжарите“. Според него е снимена и многу популарна тв серија.

„Полубратот е од оној вид на големи амбициозни панорамски романи за кои мислиме дека само Американците ги пишуваат во последно време. Тој е делумно Билдунгс роман – опишувајќи го развојот на еден писател, еден вид Улис за Осло… Големо, вредно четиво.“

Daily Telegraph

„Вртоглав лавиринт“, досега најамбициозниот книжевен потфат на младиот британски автор Адам Фолдз, ја разгледува темата на умственото растројство низ една историска призма. Стожерот на дејството се руралниот англиски поет од 19. век Џон Клер и неговиот престој во душевната болница во Хај Бич во близината на Лондон. Во истиот период, пред да го достигне врвот на својата слава, во селцето престојува и поетот Алфред Тенисон, кој воспоставува пријателска и деловна врска со сопственикот на болницата, доктор Метју Ален. Двајцата поети не се среќаваат – ниту има историски податоци дека некогаш се сретнале – но во романот нивните судбини и емоционални животи се внимателно и поетично противположени.

Тенисон не е пациент, се доселува таму за да биде во близина на својот брат Септимус, кој е сместен во болницата, но е обземен од жал поради прераната смрт на најдобриот пријател. Романот е комбинација од добро истражени факти и плод на авторската имагинација, со акцент не на настаните, туку на внатрешниот свет на главните и споредните ликови, опсесиите и неуспесите и на душевно болните и на навидум здравите.

Ништо не е поблиско до нас самите од приказната напишана од Хуан Хосе Милјас. Истовремено ништо не е поизненадувачко, полно со напнатост, со невообичаени ефекти и апсурдни ситуации кои се испреплетуваат со неумолива логика: логика на хаосот, носталгија за загубеното чувство на единство, катастрофална потреба да се живее во апокалипса.

Романот „Светот“ предизвикува задоволство благодарејќи на ефикасната и прецизна проза, го поведува читателот да се забавува, но истовремено потврдува дека светот е, несомнено, непријателско место во кое сите се прилагодуваме онака како што умееме.